6 sierpnia 2024 | 20:30
Bazylika Bożego Ciała
ul. Bożego Ciała 26 | Kraków
fot. Clara Brunet
W Liturgii Godzin kompletę należy odmawiać przed nocnym odpoczynkiem na koniec dnia. Modlitwę tę rozpoczyna werset Deus in adiutorium meum intende (Boże, wejrzyj ku wspomożeniu memu), zawierający pilną prośbę o pomoc Bożą, po niej następuje rachunek sumienia będący podsumowaniem minionego dnia oraz błaganiem o przebaczenie i miłosierdzie za popełnione grzechy. Całość wieńczy antyfona do Dziewicy Maryi z prośbą o wstawiennictwo i pomoc. W modlitwie komplety nie powinno zabraknąć ciszy pozwalającej wiernym na nawiązanie dialogu z Bogiem i medytację.
Program zaprezentowany przez zespół Domus Artis podczas Musica Divina ilustruje charakterystyczne walory i atmosferę właściwą Completorium. Struktura koncertu opiera się na Missa Quarti toni hiszpańskiego kompozytora Tomása Luisa de Victorii (1548-1611), skomponowanej w modusie hipofrygijskim.
W XVI wieku teoretycy przypisywali modusom cechy afektywne. Podczas komponowania należało przede wszystkim wybrać tryb zgodnie z tekstem, który ma zostać umuzyczniony. Tryb hipofrygijski ma aspekty retoryczne ściśle powiązane z kompletą. Jak opisują różni teoretycy, w tym Vicentino, Agricola, Glareanus i Zarlino, tryb hipofrygijski oddaje naturę spoczynku, bezruchu, spokoju, uwielbienia, miłości, kontemplacji, a co za tym idzie, pewnej melancholii, smutku i błagania. Podczas koncertu Msza de Victorii zarysuje tę atmosferę, a pozostałe punkty repertuaru dobarwią ją w sposób bardziej bezpośredni w pieśniach, villancicos, motetach i antyfonach kompozytorów takich jak Vásquez, Mudarra, Ceballos, Pedro de Cristo, Guerrero i Morales.
Program:
Veni Domine et noli tardare [a 5] Francisco Guerrero (1528–1599) [Sacrae cantiones, Seville, 1555]
Missa Quarti toni: Kyrie Tomás Luis de Victoria (1548–1611) [Missarum, Liber secundus, Rome, 1592]
La Canción del Emperador: Mille regres Josquin des Prés (ca. 1450/55–1521) / Luis de Narváez (ca. 1500 – 1552) [El tercero libro del Delphin, Valladolid, 1538]
Missa Quarti toni: Gloria Tomás Luis de Victoria
Estas noches atán largas Anonim [Cancionero de Uppsala, Venice, 1556]
Por ásperos caminos Alonso Mudarra (c. 1510–1580) [Libro tercero de musica, Seville, 1546]
Missa Quarti toni: Credo Tomás Luis de Victoria
Sana me Domine Juan Vásquez (c. 1500–c. 1560) [Agenda defunctorum, Montedosca, 1556]
— przerwa —
Antyfona Salva nos, Domine, vigilantes mel. greg.
Recuerde al alma dormida Alonso Mudarra [Libro tercero de musica]
Virgo prudentissima Pedro de Cristo (c. 1550–1618) [P-Cug MM 0053, f. 3v–4]
Missa Quarti toni: Sanctus et Benedictus Tomás Luis de Victoria
Fantasia III Luis Milán (c. 1500–c. 1561) [El Maestro, Valencia, 1536]
Si la noche haze escura Anonim [Cancionero de Uppsala]
Amargas horas Rodrigo de Caballos (ca. 1525/30–1591) [Cancionero de Medinaceli, f. 10v–11]
Regina caeli laetare Cristóbal Morales (ca. 1500–1553) [E-Tc Ms. 21, f. 27v–29]
Missa Quarti toni: Agnus Dei Tomás Luis de Victoria